Onderzoeker aan het woord: Jeroen Bakkers

Jeroen Bakkers onderzoekt de spiercellen van harten in het laboratorium. Zijn werk draait om superkleine cellen en moleculen. Maar wat hij hierbij ontdekt, kan uiteindelijk een groot verschil maken in het leven van mensen met een aangeboren hartafwijking.

“Ik doe onderzoek naar de ontwikkeling van het hart, vanaf de allereerste cellen tot een volledig orgaan. Ik vind het ongelooflijk interessant hoe een hart ontstaat uit zoveel verschillende soorten cellen. Die hebben allemaal een eigen taak hebben en werken onderling samen.”

“Een hart is een ingewikkeld orgaan, dus het is helemaal niet zo gek dat er weleens iets misgaat bij de aanleg ervan. We kijken heel goed hoe gezonde harten zich ontwikkelen, en vergelijken dat met harten met een bouwfoutje.”

“Als de hartspier van een mens eenmaal niet meer goed werkt, is herstel niet mogelijk. De hartspiercellen kunnen zich niet delen om een nieuw stukje hartspier aan te maken. Dat is een van de redenen waarom bij een deel van de patiënten de pompkracht van het hart afneemt.”

“Een hart met een aangeboren hartafwijking ziet er anders uit dan een gezond hart. Het bloed stroomt ook anders door het hart en de bloedvaten die eraan vastzitten. Dat lijkt niet zo belangrijk. Maar als dat jarenlang doorgaat, is dat wel een probleem. Het kan dan gevolgen voor je hartspier hebben.”

Recente resultaten: Meer inzicht in vorming van het hart

Jeroen Bakkers en zijn team hebben ontdekt dat een bepaald gen heel belangrijk is voor de vorming van een gezond hart. Als dit gen (tbx5) niet goed werkt, gaat er veel mis bij de allereerste aanleg van het hart. De ontdekking geeft belangrijke nieuwe inzichten in het ontstaan van ernstige aangeboren hartafwijkingen. De resultaten zijn gepubliceerd in vakblad eLife.

“We proberen de hartspier te helpen om weer gezond te worden. We weten dat bepaalde dieren, zoals zebravisjes, dit van nature al kunnen. We kijken dit bij ze af, om te leren hoe ze dat doen. In eerder onderzoek van de Hartstichting hebben we bijvoorbeeld een eiwit ontdekt, dat bij vissen ervoor kan zorgen dat de hartspiercellen opnieuw gaan delen. Bij mensen staat het gen voor dit eiwit in de hartspiercel 'uit'. We onderzoeken nu of we dit op een veilige manier 'aan' kunnen zetten.”

“We zoeken dus naar de juiste knoppen om de hartspier ‘aan te zetten’ om zichzelf te delen en dus een nieuw stukje hartspier te maken. Als dat lukt, zouden mensen met een aangeboren hartafwijking veel minder last krijgen van hartproblemen. Dat is ons uiteindelijke doel.”