Transgender mensen helpen in onderzoek naar hart- en vaatziekten

Aelita Holzken is geboren in een mannelijk lichaam. Dat daar voor haar iets niet aan klopte, werd haar enkele jaren geleden duidelijk. Je wilt dat het lichaam past bij hoe je het zelf ervaart. Voor zo'n transitie is een traject van een aantal jaar nodig. Ze is nu 28 en bijna een jaar bezig met de hormonale behandeling van haar transitie.

Aan de start werd haar gevraagd mee te doen aan het onderzoek naar de invloed van geslachtshormonen op hart- en vaatziekten. Vijf keer per jaar geeft ze daarom extra bloed af. ​“Ik heb er geen kaas van gegeten”, lacht Aelita. “Ik draag gewoon mijn steentje bij en laat me de uitkomsten vertellen door de onderzoekers.”

Door haar transitie is Aelita, samen met andere transgender mensen, uniek voor de wetenschap. Grondig onderzoek naar de verschillen tussen de vrouwelijke en mannelijk geslachtshormonen is doorgaans moeilijk. Het toedienen van hormonen bij andere proefpersonen veroorzaakt ongewenste bijwerkingen, zoals baardvorming of borstgroei. Voor Aelita en andere transgenders in transitie, zijn dergelijke veranderingen van het lichaam uiteraard niet ongewenst. Het is juist de reden om de behandeling te ondergaan.

Aelita: “Een transitie is ingrijpend. Maar tegelijk is het ontzettend rustgevend om nu mezelf te worden. Eindelijk hoef ik mijn masculiniteit niet meer aan te zetten om anderen te bewijzen dat ik mannelijk genoeg zou zijn.”

Aelita heeft mooi, lang donker haar. Ze noemt haar uitstraling ‘in het midden’. “Mijn kleding is ook beiden: niet typisch mannelijk en niet typisch vrouwelijk. Mijn stem is nog duidelijk mannelijk, maar ik heb veel stemtraining. Ik word verschillend aangesproken met hem en haar. Zolang de intentie niet slecht is heb ik daar geen problemen mee. Hoe moeten mensen ook precies moeten weten hoe het zit? Maar ik ben een vrouw, dat weet ik, punt.”

In het onderzoek waar Aelita aan meedoet, wordt de invloed van geslachtshormonen op de bloedstolling bestudeerd. Het wordt gefinancierd door de Hartstichting.

“We willen te weten komen welke gunstige, of juist ongunstige invloed die hormonen hebben op de bloedplaatjes in het lichaam”, zegt Moya Schutte. Ze is onderzoekster en arts op de genderpoli van het Amsterdam UMC. “Als we daardoor hart- en vaatziekten beter leren begrijpen, kunnen we de aandoeningen uiteindelijk ook beter herkennen en behandelen.”

Aelita hoefde niet lang na te denken of ze mee zou doen aan dit onderzoek naar hormonen en bloedstolling. “Een paar jaar geleden verloor ik een vriendin. Haar naam was Mia, ze was ook transgender. Ze had een longembolie, dat is een gevolg van bloedstolling. Ze is op slag overleden. Mia was 40 jaar en had nog allerlei plannen om te reizen. Meedoen aan dit onderzoek voelt voor mij als een eerbetoon aan mijn vriendin.”

Moya Schutte: “De meeste deelnemers vinden het inderdaad fijn dat ze kunnen bijdragen aan de wetenschap. Ze vinden het niet erg om een aantal keer extra naar het ziekenhuis te komen om bloed af te geven.”

Het onderzoek levert hopelijk nieuwe inzichten op voor hart- en vaatziekten. Daarnaast draagt het ook bij aan toekomstige transities. Schutte: “We leren meer over de veiligheid van de hormonale behandeling van transgenders.” Inmiddels doen 27 deelnemers mee. In totaal zijn er 40 personen nodig. Eén jaar nadat de laatste deelnemer is geworven zijn naar verwachting de eerste resultaten bekend.