Ondanks beloftes: aanbod supermarkten nog steeds overwegend ongezond
Ongezonde producten voeren nog altijd de boventoon in de aanbiedingen, het assortiment en de inrichting van supermarkten. Dit blijkt uit de Superlijst Gezondheid 2022, een onderzoek waar de Hartstichting aan meewerkte.
Supermarkten beloofden in het Nationaal Preventieakkoord (2018) mensen te stimuleren gezondere keuzes te maken. Dit onderzoek toont aan dat supermarkten zich niet aan deze afspraken houden. Dit is zorgelijk omdat de helft van de volwassenen en 1 op de 6 kinderen in ons land overgewicht heeft. Zij lopen een veel groter risico om hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk te krijgen.
Maatregelen nodig
De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat overheidsmaatregelen nodig zijn. “De verantwoordelijkheid voor het maken van gezonde keuzes wordt bij consumenten neergelegd,” zegt Eva van Velzen, teammanager Gezonde Samenleving bij de Hartstichting. “Maar voor veel mensen is dit moeilijk. De omgeving verleidt ons voortdurend tot te veel en ongezond eten en drinken. Boodschappen doen in een supermarkt waarin het makkelijk en aantrekkelijk is om te kiezen voor gezonde producten kan ervoor zorgen dat mensen gezonder gaan eten. Zo kunnen we hart- en vaatziekten en overgewicht terugdringen.”
Nù ingrijpen
De Hartstichting roept samen met haar partners van de Alliantie voor een Gezonde Generatie staatssecretaris Van Ooijen (VWS) op om nù in te grijpen. Voorzitter Diena Halbertsma laat weten: “Onze ambitie is dat de Nederlandse jeugd in 2040 de gezondste jeugd ter wereld is. Een gezonde supermarkt is essentieel om dit doel te bereiken, aangezien 70% van ons dagelijks voedsel uit de supermarkt komt. Supermarkten laten het nu rijkelijk afweten.”
Nauwelijks verbeteringen
Superlijst Gezondheid 2022 vergelijkt wat acht Nederlandse supermarkten doen om consumenten te stimuleren gezond te eten en te drinken. Sinds de vorige meting in 2020 zijn er weinig verbeteringen doorgevoerd:
- In alle reclamefolders valt nog altijd ruim 80% van de producten buiten de Schijf van Vijf; Bij de meeste supermarkten (Aldi, Coop, Jumbo, Lidl en Plus) is het aandeel ongezonde producten in de reclamefolders zelfs hoger geworden;
- Vrijwel alle supermarkten, op Dirk na, verleiden hun klanten tot ongezonde keuzes bij de kassa. Vaak zijn die ongezonde producten specifiek gericht op kinderen;
- Geen van de onderzochte supermarkten, behalve Lidl, maken zichtbaar of ze voldoen aan de afspraken uit het NPA;
- Nog steeds worden zoete kinderdrankjes vaak gepromoot. Dirk promoot deze producten nog het meest (5 van de 8 folders), gevolgd door Albert Heijn en Aldi (4 van de 8 folders).
Doelstellingen
Bij enkele supermarkten is ten opzichte van 2020 voorzichtige vooruitgang te zien. Zo heeft Lidl als enige keten duidelijke doelstellingen geformuleerd op basis van het Preventieakkoord en rapporteert de keten hier ook op. Ekoplaza heeft aanzienlijk meer Schijf van Vijf-producten aangeboden in de folders (van 19 naar 30 procent). Net als in 2020 zijn Ekoplaza en Lidl de aanvoerders van de Superlijst maar staan de andere supermarkten meer op achterstand. Voormalig voorloper Dirk presteert niet slechter dan in 2020, maar heeft weinig verbeterd waar anderen dat wel deden. Coop zakt terug naar de achterblijvers. Albert Heijn blijft als grootste supermarkt van Nederland duidelijk achter in het bevorderen van een gezond eetpatroon.
Over Superlijst Gezondheid 2022
Superlijst Gezondheid is een landelijk vergelijkingsonderzoek naar de mate waarin supermarkten hun klanten helpen in het maken van gezonde keuzes. De supermarkten die zijn meegenomen in de Superlijst zijn: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi, Plus, Dirk, Coop en Ekoplaza. Superlijst Gezondheid 2022 is een vervolg op de eerste editie die uitkwam in 2020. Het onderzoek is gedaan door Questionmark in samenwerking met de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie waar de Hartstichting ook onderdeel van is.