Hartklepoperatie

Bij het vervangen van de hartklep zijn er 2 mogelijkheden: een mechanische klep of een biologische klep. Bekijk de voor- en nadelen of gebruik de keuzehulp.

Mechanische hartkleppen

​Mechanische kleppen zijn gemaakt van kunststof en metaal of koolstof.

Voordelen 

• nauwelijks slijtage
• klep gaat meestal levenslang mee

Nadelen

• levenslang gebruik van antistollingsmedicijnen
• sommige kleppen maken een tikkend geluid

Biologische klep

Er zijn 2 soorten biologische kleppen. Ze zijn gemaakt van dierlijk materiaal of het zijn donorkleppen van mensen.

Voordelen

• geen levenslange antistolling nodig (wel nog eerste 3 maanden na de operatie)
• de klep lijkt meer op de eigen klep dan een mechanische klep
• ze maken geen geluid

Nadelen

• beperkte levensduur, vervanging is nodig: na ongeveer 10 tot 20 jaar
• schaarste van menselijke donorkleppen

Donorkleppen zijn schaars, niet alle maten zijn direct beschikbaar. En vooral bij jongere patiënten is later vaak opnieuw een hartklepoperatie nodig.

Krijg jij een nieuwe aorta- of mitralisklep en weet je nog niet welke klep voor jou het meest geschikt is? Gebruik dan de digitale keuzehulp (eerst inloggen). Hiermee zet je de diverse mogelijkheden voor het vervangen van de hartklep op een rij. Het helpt om het gesprek met je arts goed voor te bereiden en samen een goede keuze te maken.

Het vervangen van de aortaklep via de lies heet ook wel TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation). De ingreep kan plaatsvinden via de lies (katheterbehandeling) of via een kleine opening onder het sleutelbeen.

Voor de ingreep komt slechts een beperkte groep patiënten in aanmerking. Deze behandeling is inmiddels standaard voor patiënten met een ernstige aortaklepvernauwing en/of een verminderde functie van de linkerhartkamer of voor wie de operatie te risicovol is.

Aortaklepvervanging via de punt van het hart is een andere mogelijkheid. De arts brengt via de lies katheters in voor contrastvloeistof, het meten van de druk of een pacemakerdraad. De chirurg brengt een kleine snee (5 cm) aan in de linkerkant van de borstkas. Ook in de punt van het hart wordt een kleine snee gemaakt.

De chirurg brengt de vervangende klep via de punt van het hart naar de plaats van de eigen aortaklep. Vervolgens ontplooit hij de nieuwe klep met een ballon. Het is niet noodzakelijk om de eigen aortaklep te verwijderen.

Een andere manier om de hartklep te vervangen is via de bovenkant van het borstbeen. Hier maakt de chirurg een kleine snee (4 - 6 cm). Tegelijkertijd brengt de cardioloog via de lies een pacemakerdraad naar het hart en meestal via de andere lies een extra katheter om metingen te kunnen doen en contrastvloeistof toe te dienen.

Voordat de opgevouwen nieuwe hartklep ingebracht kan worden, moet eerst de oude hartklep met een speciaal ballonnetje opgerekt worden. Als de klep op zijn plaats zit en goed werkt, wordt de katheter verwijderd.

Via een katheterbehandeling via de lies kan de arts een mitralisclip plaatsen. De mitralisclip of mitraclip is een soort klemmetje dat er na plaatsing voor zorgt dat de lekkage vermindert. De clip wordt ingebracht en geplaatst met behulp van een katheter via de lies. De mitralisclip wordt gebruikt voor mensen met een lekkende mitralisklep die te zwak zijn voor een grote operatie. Na het plaatsen van de klip is de lekkage niet helemaal verholpen, maar de symptomen nemen wel af.

Het vervangen van de mitralisklep via een kleine opening (sleutelgat) heet ook wel Minimaal Invasieve Mitraalklep Chirurgie of MIMC.

Voor deze ingreep aan de mitralisklep maakt de chirurg een relatief kleine snede in de rechterborstplooi en opent de borstholte, een soort sleutelgat. Er wordt een camera in de borstholte geplaatst om de chirurgen tijdens de operatie te ondersteunen met beelden. Bij deze ingreep moet het hart stil gelegd worden en is een hartlongmachine nodig. De chirurg repareert of vervangt de klep via de linkerboezem. Er wordt een tijdelijke pacemakerdraad op de onderwand van de rechterkamer gehecht.

De ingreep aan het hart verloopt hetzelfde als de openhartoperatie, en ook de resultaten zijn vergelijkbaar. Het grootste verschil is dat de opening in de borstkas kleiner is. Je hebt hierdoor na de operatie minder pijn en herstelt sneller. Een bijkomend voordeel is dat de littekens kleiner zijn.

Voor wie?

In principe komen alle patiënten die een operatie aan de mitralisklep moeten ondergaan in aanmerking voor deze ingreep. Ook ingrepen aan de tricuspidaalklep zijn op deze manier mogelijk. De aortaklep is op deze manier niet bereikbaar. De cardiochirurg beslist samen met de patiënt op welke manier de operatie plaatsvindt.

Na thuiskomst kun je last houden of krijgen van klachten. Bel je huisarts of cardioloog bij:

• koorts (boven 38,5 graden)
• verergeren van pijn aan de operatiewond
• snelle of onregelmatige hartslag of toenemende kortademigheid
• pijn op de borst zoals voor de operatie
• toenemend hoesten en het opgeven van slijm

Bij klachten is het het beste om eerst de huisarts bellen. Neem in noodgevallen of bij twijfel contact op met de eigen cardioloog of het hartcentrum. Vraag bij het ontslaggesprek in het ziekenhuis wie en wanneer je moet bellen.

De eerste 6 weken mag je geen zware dingen tillen of kracht zetten. Pas op met zwaardere klussen in huis zoals stofzuigen, boodschappen tillen, grasmaaien etc. Regel vooraf thuiszorg als niemand deze werkzaamheden over kan nemen. Het advies is om de eerste 7 dagen na de operatie niet alleen te zijn.

Bouw de dagelijkse activiteiten langzaam op:

• een stukje wandelen in eigen tempo; loop steeds iets verder als je geen klachten hebt
• fietsen mag meestal 4 tot 6 weken na de operatie, op een hometrainer iets eerder
• begin met licht huishoudelijk werk
• vermijd stressvolle situaties en spanning

De eerste weken mag je niet (intensief) sporten. Overleg met je cardioloog wanneer dit weer mag. Dit is afhankelijk van het herstel en de conditie voor de operatie.

De inspanning van vrijen is te vergelijken met het oplopen van 2 trappen, fietsen of tuinieren. Als deze activiteiten geen klachten geven, dan vormt vrijen ook geen risico voor het hart. Vrijen na een grote operatie is soms even wennen en anders dan voorheen. Dat komt deels ook doordat sommige medicijnen zorgen voor erectieproblemen of een droge vagina.

Heb je kort geleden een hartklepoperatie gehad? Dan ben je misschien nog sneller moe of heb je pijn op de plek van de operatiewond. Hierdoor reageer je mogelijk minder goed. Dat kan gevaarlijk zijn. Voor jezelf en voor andere mensen in het verkeer. Daarom gelden er extra regels als je weer wil autorijden. Soms is een keuring door het CBR nodig voordat je de weg weer op mag. Bespreek dit met je cardioloog. 

Tip! Mag je weer rijden? Vraag dan de eerste keer iemand mee, kies een rustige tijd uit en rijd een bekende route. Zo krijg je weer vertrouwen.

Na een hartklepoperatie is hartrevalidatie zinvol. Hartrevalidatie bestaat uit:

• sport- en spelactiviteiten om de lichamelijke conditie op te bouwen
• voorlichting over gezonde leefstijl
• psychosociale ondersteuning

De verwijzing hiervoor krijgt je van de cardioloog. Door deel te nemen leert je je eigen grenzen kennen, verbetert de conditie en vermindert de angst voor inspanning. 

Vaak kun je na een tijdje je werk weer oppakken. Met de bedrijfsarts bespreek je op welke manier en wanneer je weer aan het werk gaat. Lukt het uiteindelijk toch niet om je oude functie uit te oefenen, bespreek dan met de werkgever of minder uren of een aangepast takenpakket mogelijk is.