Fenomeen van Raynaud

Het fenomeen van Raynaud is een vaataandoening waarbij de bloedtoevoer stopt naar de vingers of tenen. Dit zorgt voor gevoelloze, verkleurde vingers of tenen. Een aanval ontstaat vooral bij kou en vocht, het aanraken van koude voorwerpen of heftige emoties. Dan trekken de kleine haarvaatjes te snel samen en ontstaan er klachten.

Primaire vorm
Bij de primaire vorm van Raynaud treden de vaatkrampen en verkleuringen meestal tegelijk bij beide handen op, met uitzondering van de duimen. Soms zijn er ook klachten aan de tenen of de punt van de neus. Een aanval kan uitgelokt worden door:
- een koude omgeving of het aanraken van een koud voorwerp
- het werken met trillende apparaten of het aanslaan van toetsen van een piano of een toetsenbord
- heftige emoties zoals angst, verdriet of woede
Secundaire vorm
Het secundair fenomeen van Raynaud kan het gevolg zijn van een ziekte met afwijkingen in de vaatwand. Dit zijn bijvoorbeeld auto-immuunziekten zoals sclerodermie, reumatoïde artritis of het Sjögren Syndroom. Ook bepaalde geneesmiddelen, zoals bètablokkers, veroorzaken soms deze secundaire vorm.

Bij de secundaire vorm zijn er vaak blijvende afwijkingen aan de haarvaten in de vingertoppen of tenen. De aanvallen zijn vergelijkbaar met die bij de primaire vorm. Het verschil is dat bij secundair de aanvallen niet aan beide handen of voeten tegelijk optreden.

Typische symptomen van Raynaud zijn dode vingers of tenen. Deze zijn eerst wit en worden daarna blauw. Als de hand of voet weer warm is kleurt de huid rood, wat een pijnlijk en gloeiend gevoel in vingers en tenen geeft. Naast dat dode gevoel komen ook tintelingen voor, vooral in de vingers. Zo'n aanval duurt ongeveer 5 tot 30 minuten. Sommige patiënten met Raynaud hebben klachten in andere delen van het lichaam, zoals de oren, neus, lippen en tong.

De verschijnselen lijken vrij duidelijk, maar toch kan lichamelijk of bloedonderzoek nodig zijn voor een definitieve diagnose. De arts kijkt ook naar verschijnselen van bindweefselziekten en bloedvatontstekingen:

gewrichtsklachten en spierzwakte
droge mond en ogen
huiduitslag en huidveranderingen
koorts
slikstoornissen
benauwdheid

Een behandeling is niet altijd nodig. Met deze praktische tips zijn klachten te voorkomen:

blijf zoveel mogelijk in goed verwarmde ruimtes
kleed je warm aan
rook niet
beweeg voldoende
vermijd stress

Soms zijn de klachten ernstiger en is medische behandeling nodig. Mogelijkheden:

medicijnen die de bloedvaten verwijden
doorsnijden van een zenuw, zodat de spiertjes in de vaatwand niet meer verkrampen
de zenuw tijdelijk uitschakelen door een injectie

Bij het secundaire fenomeen van Raynaud is de aanpak van de onderliggende ziekte belangrijk. Bij een goede behandeling verminderen de klachten. Soms hebben mensen al op jonge leeftijd last van Raynaud, maar verdwijnen de klachten op latere leeftijd.

Ontvang maandelijks onze nieuwsberichten in jouw mailbox.

Chat via de chatknop onder in beeld (10.00 tot 16.30 uur)
Bel met een voorlichter: 0900 3000 300 (9.00 - 13.00 uur, € 0,05 per minuut)

We zijn bereikbaar van maandag t/m donderdag

Primaire vorm

Secundaire vorm

Blijf op de hoogte

Stel je vraag aan onze voorlichters