Hartstichting.nl wordt geladen

Fenomeen van Raynaud

Bij het fenomeen van Raynaud trekken de kleine haarvaatjes in de vingertoppen en tenen heel sterk samen. Dit komt vaak door kou of emoties. De vingers en tenen verkleuren, doen vaak pijn en worden gevoelloos en koud. Op deze pagina lees je meer over Raynaud.

Twee handen met witte vingers door fenomeen van Raynaud

Symptomen Raynaud

Bij Raynaud worden de vingers of tenen wit en gevoelloos, bijvoorbeeld als reactie op kou. Na een paar minuten worden de witte vingers of tenen blauw. Bij het opwarmen worden de vingers of tenen rood en komt het gevoel langzaam terug. Ze doen dan pijn en tintelen, prikken en gloeien. Soms kunnen de vingers of tenen dik worden. Een aanval duurt ongeveer 5 minuten. Sommige mensen hebben klachten in andere lichaamsdelen, zoals de oren, neus, lippen en tong.

Wat gebeurt er bij Raynaud?

Bloedvaatjes regelen de temperatuur van het lichaam. Als je het warm hebt, gaan de bloedvaatjes open staan om warmte af te geven. Bij kou probeert het lichaam juist warmte vast te houden door de bloedvaatjes dicht te knijpen. Als de bloedvaatjes maximaal samentrekken, knijpen ze de bloedtoevoer helemaal dicht. Bij mensen met Raynaud trekken de bloedvaatjes ongewoon sterk samen. Dit komt vaak door:

  • kou;
  • roken;
  • het werken met trillende apparatuur;
  • emoties zoals woede, ergernis, angst of schrik.

Vormen van Raynaud

Er zijn twee vormen van Raynaud: de primaire en secundaire vorm. Primair Raynaud heeft geen onderliggende oorzaak, secundair Raynaud wel. De primaire vorm komt het meest voor.

  • Primaire vorm

    Mensen met primair Raynaud hebben meestal klachten aan beide handen en voeten tegelijk. De klachten zijn tijdelijk en minder hevig. De primaire vorm komt meestal voor bij mensen onder de 30 jaar.

  • Secundaire vorm

    Secundair Raynaud komt vaak voor bij mensen boven de 30 jaar. De pijn is vaak heviger en blijft langer. Meestal komen de klachten niet aan beide kanten tegelijk. Vaak zijn er blijvende afwijkingen aan de haarvaten. Secundair Raynaud kan komen door: 

    • een ziekte zoals sclerodermie, reumatoïde artritis of het syndroom van Sjögren. 
    • een ziekte waarbij het bloed stroperiger is.
    • een te langzaam werkende schildklier. 
    • bepaalde medicijnen, zoals bètablokkers of chemotherapie.

Diagnose stellen

De arts stelt primair Raynaud vast door de klachten en lichamelijk onderzoek. Om secundair Raynaud vast te stellen is verder onderzoek nodig, bijvoorbeeld bloedonderzoek. Ook kan de arts secundaire Raynaud vaststellen met capillaire microscopie van het nagelbed. Hierbij wordt met een microscoop gekeken naar de haarvaatjes in de nagelriemen van de vingers.

Behandeling Raynaud

Je kunt een aantal dingen doen tegen de klachten van het fenomeen van Raynaud:

  • 1. Vermijd kou en temperatuurwisselingen

    Blijf zoveel mogelijk in goed verwarmde ruimtes. Zorg bijvoorbeeld dat je huis en werkplek warm en droog zijn. Kleed je ook warm aan, bijvoorbeeld met dikke sokken en handschoenen.

  • 2. Leef gezond

    Zorg dat je gezond eet, voldoende beweegt en niet rookt. Ook kan het helpen om je handen en nagels goed te verzorgen.

  • 3. Verminder stress

    Probeer beter om te gaan met stress, angst en spanning.

  • 4. Vermijd situaties die Raynaud uitlokken

    Probeer erachter te komen welke situaties een aanval uitlokken bij jou. Probeer deze situaties te vermijden.

  • 5. Aanpassingen op werk

    Krijg je klachten door je werk, bijvoorbeeld door trillende machines? Bespreek dan met je werkgever of bedrijfsarts welke aanpassingen er mogelijk zijn. 

  • 6. Medicijnen

    Gebruik liever geen bètablokkers.

Bij secundair Raynaud kan behandeling van de onderliggende aandoening de Raynaudklachten verminderen. 

Medicijnen

Bij ernstige klachten kan de huisarts Nifedipine voorschrijven. Dit medicijn vermindert de klachten, maar kan ook vervelende bijwerkingen geven. Bijvoorbeeld: 

  • hoofdpijn;
  • duizeligheid;
  • opgezette voeten;
  • maagdarmklachten;
  • zuurbranden;
  • hartkloppingen.

Blijf op de hoogte

Ontvang onze nieuwsberichten in jouw mailbox.
Een vrouw gebruikt haar laptop

Interessant voor jou

Stel je vraag aan onze voorlichters

  • Chat via de chatknop onder in beeld (10.00 tot 16.30 uur)
  • Bel met een voorlichter: 0900 3000 300 (9.00 tot 13.00 uur, € 0,05 per minuut)

We zijn bereikbaar van maandag t/m donderdag, met uitzondering van feestdagen.