Diabetes

Bij mensen met diabetes (suikerziekte) is er iets mis met de suikerstofwisseling. Diabetes is een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Ruim 830.000 mensen in ons land weten dat ze diabetes type 1 of 2 hebben. Naar schatting hebben daarnaast nog eens 200.000 mensen diabetes type 2 zonder het te weten. Minstens de helft van de mensen met diabetes krijgt vroeg of laat te maken met bijkomende lichamelijke klachten, waarvan hart- en vaatziekten het meest voorkomen.

Het ontstaan van diabetes heeft te maken met een stoornis in de suikerstofwisseling. Ons lichaam neemt koolhydraten (onder andere suikers, zetmeel en vezels) op via de voeding. Het lichaam zet deze koolhydraten om in glucose. De weefsels nemen dit glucose snel op uit het bloed en zetten dit om in energie.

Vrij snel na een koolhydraatrijke maaltijd stijgt het bloedsuikergehalte. Na ongeveer 1 tot 2 uur daalt het suikergehalte weer tot een normaal niveau. Dat komt door het hormoon insuline uit de alvleesklier. De alvleesklier krijgt bij een te hoog bloedsuikergehalte een signaal om insuline aan te maken. Hierdoor daalt het bloedsuikergehalte in het bloed. Bij diabetes werkt dit systeem niet goed, en blijft het suikergehalte te hoog.

Diabetes type 1
Bij diabetes type 1 maakt het lichaam niet of nauwelijks insuline aan: het afweersysteem vernietigt de cellen die insuline maken. Door het gebrek aan insuline stijgt het bloedsuikergehalte in het bloed. Patiënten moeten dan insuline spuiten om het bloedsuikergehalte op peil te krijgen.

Diabetes type 1 ontstaat vaak al op jonge leeftijd. De verstoorde bloedsuikerstofwisseling kan de bloedvaten schaden.
Diabetes type 2
Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet goed meer op insuline, het hormoon dat de bloedsuikerspiegel regelt. In eerste instantie maakt het lichaam extra insuline aan, maar na verloop van tijd steeds minder. Hierdoor blijft de bloedsuikerspiegel te hoog.

Vroeger noemde men diabetes type 2 ook wel ouderdomsdiabetes. Maar dit klopt eigenlijk niet meer, want diabetes type 2 komt op steeds jongere leeftijd voor. Dit hangt samen met het sterk toenemend aantal mensen met overgewicht. En het krijgen van overgewicht op steeds jongere leeftijd.

Hoger risico hart- en vaatziekten

Mensen met diabetes type 2 hebben vaker overgewicht, een verstoorde vetstofwisseling en chronische ontstekingen. Deze processen kunnen bloedvaten beschadigen en slagaderverkalking verergeren. Diabetespatiënten hebben daarom een hoger risico op het krijgen van een hart- of vaatziekte, zoals een hartinfarct, hartfalen of een beroerte. Bij vrouwen met diabetes is die kans iets groter dan bij mannen. Patiënten met diabetes moeten dus extra alert zijn op de signalen van hart- en vaatziekten. Dat is niet altijd gemakkelijk, want ze denken bij bepaalde klachten al gauw dat die te maken hebben met hun ziekte.

Erfelijkheid bij diabetes
Als diabetes type 2 voorkomt in de familie, heb je zelf een grotere kans dat je dit ook krijgt. Dit geldt vooral als je vader, moeder, broer of zus diabetes heeft.
Hoger risico bij Surinaams-Hindoestaanse, Turkse of Marokkaanse afkomst
Mensen van Surinaams-Hindoestaanse afkomst die 35 jaar of ouder zijn en mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst die 45 jaar of ouder zijn hebben een groter risico op diabetes. Het is dan verstandig om eens in de 3 jaar het bloedsuikergehalte te laten prikken bij de huisarts.
Hoger risico bij gebruik bepaalde medicijnen
Mensen die bepaalde geneesmiddelen gebruiken, hebben een groter risico op diabetes type 2. Het gaat om de volgende geneesmiddelen:
- corticosteroïden (onder andere prednison)
- bepaalde antipsychotica (kans op verstoorde suikerspiegel of gewichtstoename)
Als het goed is controleert een arts bij het voorschrijven van deze middelen het bloedsuikergehalte en de bloedvetten. Als je extra risico loopt op diabetes, vraag dan of de arts of psychiater je een middel voorschrift dat deze bijwerking het minst heeft.
Hoger risico bij bepaalde aandoeningen
Aandoeningen waarbij mensen een verhoogd risico hebben op diabetes zijn:
- het polycysteus ovarium syndroom (PCOS), waarbij cysten in de eierstokken voorkomen
- hemochromatose, een aandoening waarbij het lichaam abnormale hoeveelheden ijzer opslaat
- coeliakie (het niet kunnen verdragen van gluten)

Zwangere vrouwen hebben een hoger risico op diabetes als zij of hun moeder zwangerschapsdiabetes hebben gehad. Een vrouw heeft meer kans op zwangerschapsdiabetes als ze:

eerder zwangerschapsdiabetes heeft gehad
flink overgewicht heeft voor de zwangerschap
(eerstegraads) familieleden heeft met diabetes type 2
van Hindoestaanse, Marokkaanse of Turkse afkomst is
een gestoorde vetstofwisseling of verstoorde bloedsuikerspiegel heeft

Diabetes is niet te genezen, maar wel goed te behandelen. De behandeling bestaat uit:

medicijnen
gezond leven

De arts bepaalt welke diabetesmedicijnen je moet slikken en of het nodig is insuline te spuiten.

Een regelmatig en gezond leef- en voedingspatroon helpt mee diabetes onder controle te houden. Gezonde leefstijl betekent:

niet roken
meer bewegen
gezond eten

Een derde van de mensen met overgewicht krijgt diabetes type 2. Heb je overgewicht, let dan extra op je leefstijl. Een gezonde leefstijl is niet alleen gunstig voor het gewicht, maar houdt ook hart en vaten in conditie. Zo wordt de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten en diabetes verkleind.

Heb je diabetes type 1 of 2 en wil je met andere patiënten in contact komen? Neem eens een kijkje op het DiabetesTrefpunt van de Diabetes Vereniging Nederland (DVN).

Of neem een kijkje op diabetestype1.nl, een speciale community voor mensen met diabetes type 1 met betrouwbare informatie en het laatste nieuws.

Chat via de chatknop onder in beeld (10.00 tot 16.30 uur)
Bel met een voorlichter: 0900 3000 300 (9.00 - 13.00 uur, € 0,05 per minuut)

We zijn bereikbaar van maandag t/m donderdag