Keuze gezonde voeding moet makkelijker, Tweede Kamer kan gezondheidscrisis stoppen
Bijna alle Nederlanders willen dat kinderen gezonder gaan eten en drinken. Het kabinetsplan om reclame van ongezonde voeding die gericht is op kinderen tegen te gaan, is een belangrijke stap om dit doel te bereiken. Maar om kinderen op te laten groeien in een omgeving waar de keuze voor gezond voedsel de norm is, zijn meer en sneller overheidsmaatregelen nodig, zo stelt de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie, waarin naast de Hartstichting ook de Nierstichting, Maag Lever Darm Stichting en het Diabetes Fonds zijn verenigd.
Ongezonde voeding verhoogt het risico op (chronische) ziektes, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, nieraandoeningen en spijsverteringsziekten. Jaarlijks overlijden 13.000 mensen als gevolg van ongezonde voeding. Het is na roken, de belangrijkste vermijdbare oorzaak van sterfte en verloren gezonde levensjaren.
Ongezonde omgeving
In vrijwel elke winkelstraat of supermarkt wordt veel meer ongezond dan gezond voedsel aangeboden en verkocht. Fastfoodketens, snackpunten en ijsjeszaken bepalen het straatbeeld. Gezonde voeding is vaak ook nog eens duurder dan ongezonde voeding. In onze bewerkte voeding zit onnodig veel suiker, zout en ongezond vet waardoor we dagelijks veel te veel van deze stoffen binnenkrijgen. Het maakt het allemaal onmogelijk een weloverwogen keuze te maken om gezond te eten.
Kindermarketing aan banden
Als initiatiefnemer en aanjager van de Alliantie Stop Kindermarketing is de Hartstichting blij dat het kabinet nu ook doordrongen is van de urgentie om kindermarketing op het gebied van voedsel een halt toe te roepen. Het is volgens de Hartstichting een cruciale stap naar een gezonde voedselomgeving. Dit geldt ook voor het voornemen gemeenten de mogelijkheid te geven om aanbieders van fastfood op sommige plekken te weren.
Juist in omgevingen waar veel kinderen komen, zoals scholen, is een gezond voedingsaanbod belangrijk. Ook in supermarkten valt maar liefst 80 procent van de voedselproducten die in de schappen liggen niet binnen de Schijf van Vijf, zo blijkt uit het onderzoek van Amsterdam UMC dat werd gesteund door de Hartstichting en ZonMw.
Gezond aanbod supermarkt fors omhoog
In het Nationaal Preventieakkoord beloven supermarkten hun klanten te stimuleren om producten uit de Schijf van Vijf te kopen. Maar daar komt weinig van terecht. Er zijn daarom met alle supermarkten bindende afspraken nodig over een jaarlijkse toename van het aandeel gezonde voeding ten opzichte van ongezonde voeding. Ook schoolontbijten en -lunches die door de overheid worden betaald, moeten volgens de Hartstichting gaan voldoen aan de Schijf van Vijf.
Wettelijke eisen samenstelling producten
Het kabinet wil ook dat er wettelijke eisen komen aan de maximale hoeveelheden suiker, zout of verzadigd vet voor bepaalde producten. Met deze maatregel worden zeer ongezonde producten verboden en de fabrikant gedwongen de samenstelling te verbeteren.
De Alliantie is verheugd over deze belangrijke mijlpaal. Vooral nadat er jaren met zelfregulering weinig vooruitgang is geboekt op het gebied van gezondere samenstelling van bewerkte voedselproducten. Verantwoordelijk staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid wil deze maatregel eerst nog verder bestuderen, maar wat betreft de gezondheidsfondsen betreft wordt deze maatregel zo snel mogelijk ingevoerd.
Geen belasting op onbewerkte groente en fruit
Het goedkoper maken van gezonde voeding gaat – zeker in deze tijden van enorme prijsstijgingen –gezinnen helpen gezonder te eten. Maar het besluit van het kabinet om geen belasting meer te heffen op groente en fruit wordt pas in 2024 ingevoerd. Het kabinet wil namelijk eerst onderzoeken welke producten nu precies vallen onder groente en fruit. Pas dan kan het btw-tarief voor groente en fruit naar nul procent.
De Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie pleit voor een tussenstap: zet zo snel mogelijk, uiterlijk medio 2023, de btw op nul procent voor alle onbewerkte groente en fruit op basis van de indeling van de Schijf van Vijf.
Slimme suikertaks
Voer daarnaast ook snel een ‘slimme suikertaks’ in: een trapsgewijze belasting op suikerhoudende dranken. Fabrikanten worden meer belast naarmate zij meer suiker in hun frisdranken stoppen. In andere landen is al bewezen dat deze maatregel helpt: frisdrankproducenten voegden in de helft van hun frisdranken minder suiker toe. Vooral jongeren – grootverbruikers van gesuikerde drankjes – hebben hier baat bij.
Overheid verantwoordelijk voor Volksgezondheid
1 op de 6 kinderen heeft overgewicht, onder volwassenen kampt 1 op 2 met overgewicht. Het ongezonde voedselaanbod, de ongezonde trends in onze consumpties en het toenemend risico op (chronische) ziekten, vormen een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid. De Tweede Kamer debatteert woensdag over de maatregelen die staatssecretaris Van Ooijen wil nemen om deze gezondheidscrisis tegen te gaan.
Gezonde generatie
De coalitiepartijen hebben in het regeerakkoord de ambitie uitgesproken dat in 2040 een gezonde generatie opgroeit. Gezonde voeding is hierin een cruciale factor, die ieders aandacht verdient. De overheid heeft de grondwettelijke verantwoordelijkheid maatregelen te nemen die de volksgezondheid bevorderen.
Als partner van de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie is de Hartstichting verheugd dat de staatssecretaris nu stappen zet en roept Kamerleden op dit te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen door wet- en regelgeving in te voeren voor het te laat is.
