Hartfalen als gevolg van chemotherapie te voorkomen
Een mogelijk levensreddende ontdekking voor duizenden kankerpatiënten: onderzoekers van het UMC Utrecht hebben een methode gevonden om het hart te beschermen tegen de schadelijke effecten van chemotherapie. Een al bestaand medicijn lijkt de sleutel. De onderzoekers publiceerden hun bevindingen in het toptijdschrift British Journal of Pharmacology.
Chemotherapie met het middel Doxorubicine redt levens, maar heeft een keerzijde: het kan het hart ernstig beschadigen. Ongeveer 1 op 10 kankerpatiënten krijgt hierdoor uiteindelijk te maken met hartfalen. Een levensbedreigende ziekte waarbij het hart niet genoeg bloed meer kan rondpompen. In dit onderzoek, gesteund door de Hartstichting, bewijzen wetenschappers dat dexrazoxaan, een bestaand medicijn, het hartweefsel beschermt tegen de slopende bijwerkingen van zware chemokuren met het middel doxorubicine. Het medicijn wordt op dit moment maar heel soms gegeven aan mensen die al een hoge dosis doxorubicine hebben gekregen. De Utrechtse onderzoekers bewijzen nu dat preventief gebruik van dexrazoxaan hartschade door doxorubicine beperkt, of zelfs voorkomt.
Levende hartplakjes
Wat dit onderzoek vernieuwend maakt, is dat het effect van het middel is getest in een nieuw menselijk model: stukjes levend hartweefsel die dezelfde structuur en eigenschappen hebben als het echte hart. In het onderzoek werden de plakjes hartweefsel van patiënten met ernstig hartfalen in leven gehouden in het lab. Deze levende hartplakjes werden vervolgens blootgesteld aan een krachtige chemokuur. Het resultaat: in sommige gevallen konden de hartplakjes nauwelijks nog knijpen, liep het hartweefsel structurele schade op en raakte het elektrische ritme verstoord. Het goede nieuws: hartplakjes die eerst het medicijn dexrazoxaan kregen, hadden veel minder schade.
“We zagen dat het hartweefsel beter bleef functioneren en dat de schade aan het spierweefsel beperkt bleef. Dit kan belangrijk nieuws zijn voor patiënten die deze vorm van chemotherapie ondergaan”, zegt hoofdonderzoeker prof. dr. Linda van Laake.
“Het is een nieuwe klap als je bijvoorbeeld een half jaar nadat de chemokuur is afgerond hoort dat je hartfalen hebt. Weer een ziekte die je leven in gevaar brengt. Het hoofddoel van ons onderzoek is hartfalen door chemotherapie voorkomen”, vervolgt Van Laake. De onderzoekers keken ook naar het ECG van patiënten die chemotherapie ondergingen. Ze ontdekten dat daar veranderingen te zien waren die konden duiden op hartschade. Bij sommige patiënten ernstiger dan bij anderen.
Erfelijkheid
Een opvallende ontdekking was dat mensen met een erfelijke aanleg voor hartziekten extra kwetsbaar bleken. De onderzoekers pleiten daarom voor screening voorafgaand aan chemotherapie en vroege hartmonitoring om schade tijdig te zien. Deze ontdekking is een belangrijke stap vooruit voor de groeiende groep kankerpatiënten die dankzij ingrijpende behandelingen langer leeft. Het opent de weg naar het breder en eerder gebruiken van dexrazoxaan om hartfalen als gevolg van chemotherapie te voorkomen. De Hartstichting financiert samen met KWF een vervolgonderzoek waarbij dexrazoxaan wordt getest bij mensen met lymfeklierkanker. Zo komt een veiligere behandeling weer een stap dichterbij.
Lees hier meer over dit onderzoek en lees hier de publicatie in het tijdschrift British Journal of Pharmacology.
