Hartstichting.nl wordt geladen

Harttransplantatie

Een harttransplantatie is het vervangen van het eigen hart door een donorhart. Dit is een zware ingreep. Maar voor mensen met een zeer slechte werking van het hart is dit soms de enige behandeling.

Wie komt in aanmerking?

Een harttransplantatie is een zware ingreep. Je komt hiervoor in aanmerking als je:

  • eindstadium van een hartziekte hebt (ernstig hartfalen) én
  • er geen andere behandeling mogelijk is
  • je geen contra-indicaties hebt

  • Uitgebreide screening

    Voor iemand op de wachtlijst komt, krijgt hij een uitgebreid onderzoek (screening):

    • kan hij de transplantatie lichamelijk, psychisch en sociaal aan?
    • functioneren alle andere organen goed?
    • hoe groot is de kans op slagen en zijn er risico's?

    Redenen voor afwijzing zijn vooral medische problemen die de vooruitzichten ná de transplantatie verminderen, zoals een recente behandeling tegen kanker, slecht functionerende organen of ernstig overgewicht. Er is geen strikte leeftijdsgrens. De lichamelijke en geestelijke conditie van de patiënt is bepalend.

    Na uitgebreide medische onderzoeken en gesprekken met specialisten, transplantatieverpleegkundigen en maatschappelijk werkers, beslist het transplantatieteam of de patiënt op de wachtlijst komt.

Eerst een steunhart

Een patiënt op de wachtlijst voor een donorhart komt mogelijk in aanmerking voor een steunhart. Dit is een pomp die de functie van de hartkamers ondersteunt of overneemt.

Word ook donor

Hartpatiënten moeten soms (te) lang wachten op een donorhart. Helaas overlijden er elk jaar mensen terwijl ze wachten. Het is daarom belangrijk dat mensen zich inschrijven als orgaandonor.

Wachtperiode donorhart

Tijdens de wachtperiode is het belangrijk dat je gezond blijft. Je krijgt het advies om elk jaar een griepprik te halen. Bij infecties, koorts of een plotselinge verslechtering van je gezondheid moet je contact opnemen met het transplantatieteam. Dit kan een  reden zijn om je tijdelijk uit te sluiten van een transplantatie. Als er een donorhart beschikbaar komt, beoordelen artsen voor wie op de wachtlijst dit een geschikt hart is. Je moet een vergelijkbare lichaamsbouw en dezelfde bloedgroep hebben. Als dit meerdere patiënten zijn, krijgt degene die het langst op de wachtlijst staat voorrang.

  • Wie beheert de wachtlijst

    Stichting Eurotransplant in Leiden beheert de wachtlijst. Deze stichting is verantwoordelijk voor de verdeling van donororganen in België, Duitsland, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Slovenië en Kroatië. De gegevens van de donor en de ontvanger blijven anoniem.

  • Altijd bereikbaar

    Patiënten die op de wachtlijst staan moeten bereikbaar zijn. Dat betekent dat de patiënt:

    • 24 uur per dag bereikbaar is
    • altijd aan het transplantatieteam moet melden als hij of zij binnen Nederland vakantie gaat
    • niet op vakantie naar het buitenland kan of naar een moeilijk bereikbare plaats in Nederland

    Het wachten op een harttransplantatie kan voor patiënten een onzekere periode zijn die veel spanning met zich meebrengt. Soms helpt contact met patiënten met een donorhart of die ook wachten op een nieuw hart. Meer informatie vind je bij de patiëntenvereniging Hart & Long Transplantatie.

Snel handelen bij een donorhart

Als er een donorhart beschikbaar komt, moet er snel gehandeld worden. Het donorhart wordt onderzocht of het gezond is en het wordt behandeld, zodat het nog 4 tot 6 uur bruikbaar is. 

  • je krijgt een telefoontje dat er een hart beschikbaar is en wordt opgehaald met de ambulance.
  • je krijgt onderzoek om je lichamelijke conditie te bepalen
  • als de conditie goed is én het donorhart is gezond, kan de operatie definitief doorgaan.

Hoe verloopt de harttransplantatie?

Op de operatiekamer word je onder narcose gebracht. Je wordt aangesloten op de beademing en de hartlongmachine. De operatie begint met het openen van de borstkas. Het eigen hart wordt vervangen door het donorhart. De hartchirurg verbindt het donorhart met de bloedvaten van het oude hart. Na de operatie is het afwachten of het nieuwe hart zelf op gang komt. De operatie duurt meestal 4 tot 6 uur.

  • Risico's en complicaties

    Een harttransplantatie is een zware ingreep. Mogelijke complicaties zijn:

    • het donorhart komt na implantatie niet op gang
    • ontstaan van hersenschade tijdens de operatie (heel af en toe) 
    • een kleine kans op een bloeding in het operatiegebied, direct na de operatie
    • tijdelijke nierproblemen 

    Het komt voor dat een patiënt tijdens de transplantatie (of vlak ná de ingreep) komt te overlijden. De kans hierop is ongeveer 10%. Na 5 jaar is 75 tot 80% van de getransplanteerden nog in leven.

  • Medicijnen en controle na de operatie

    Na de operatie moet je ongeveer 3 weken in het ziekenhuis blijven, bij complicaties is dit langer.

    In het eerste jaar na de transplantatie ga je regelmatig op controle bij de cardioloog om:

    • te controleren of het nieuwe hart goed werkt
    • afstotingsverschijnselen tijdig te herkennen
    • infecties te herkennen en voorkomen
    • werking van de medicijnen te beoordelen

    Ook daarna blijf je onder controle en moet je altijd alert zijn bij klachten zoals koorts, ziekte, vermoeidheid of kortademigheid.

    Na een harttransplantatie krijg je verschillende soorten medicijnen:

    • medicijnen tegen afstoting
    • bloedverdunners
    • middelen om infectie te voorkomen (de eerste maanden)
    • soms maagbeschermende middelen
    • middelen tegen hoge bloeddruk

    Vooral de medicijnen tegen afstoting kunnen bijwerkingen hebben. Als de patiënt hier last van heeft, dan moet hij dit melden aan het transplantatieteam.

  • Wat merk je als je afstotingsverschijnselen hebt?

    Afstoting van het donorhart komt niet zo vaak voor. Je krijgt medicijnen om afstoting te voorkomen. En de cardioloog onderzoekt regelmatig stukjes hartweefsel om te kijken of er geen afstotingsverschijnselen zijn. Dit onderzoek heet hartbiopsie.

    Klachten bij afstotingsverschijnselen

    In het begin geven afstotingsverschijnselen vage klachten die lijken op een griepje: 

    • je voelt je niet lekker
    • je bent moe
    • je bent kortademig
    • je bent koortsig

    In een latere fase

    • vocht vasthouden
    • een grauwe of gelige huidskleur
    • hartritmestoornissen
    • shock

    Als je de afstotingsverschijnselen op tijd opmerkt is dit meestal goed te behandelen. Neem dit soort daarom de klachten altijd serieus en neem contact op met de transplantatieverpleegkundige.

Leven met een donorhart

Een nieuw hart is een grote verandering. De meeste mensen merken dat hun leven sterk verbetert na de harttransplantatie. De patiënt heeft meestal meer energie en wil dingen ondernemen. Na de harttransplantatie krijg je begeleiding van een maatschappelijk werker. Je praat over hoe je je voelt na de transplantatie en hoe mensen in de omgeving erop reageren.

  • Aanpassen leefstijl

    en diëtist geeft je voedingsadvies, onder andere over zout, vocht en calorieën. Het is belangrijk om niet te roken, zo min mogelijk alcohol te gebruiken, voldoende te rusten en ontspannen. 

    De meeste mensen met een donorhart merken dat hun uithoudingsvermogen na de transplantatie sterk verbetert. Het is belangrijk activiteiten langzaam weer op te pakken:

    • begin met een korte wandeling en loop steeds langere stukken
    • fietsen en zwemmen mag na 6 weken
    • autorijden mag na ongeveer 6 weken, bespreek dit eerst met de arts

    In het eerste jaar na de transplantatie kan de patiënt beter geen verre reizen maken. Daarna mag het wel, mits de gezondheid goed en stabiel is. Bespreek reisplannen met de cardioloog of transplantatieverpleegkundige.

    De behoefte aan seksualiteit kan na een harttransplantatie veranderd zijn. Dit komt door lichamelijke of psychische problemen of door de medicijnen. Bespreek dit met de verpleegkundige en geef ook een eventuele kinderwens aan.

  • Weer aan het werk

    Veel mensen met een donorhart zijn jonger dan 65 jaar. Een groot deel kan het oude werk of de studie op termijn weer oppakken. Uiteraard in goed overleg met de bedrijfsarts en werkgever. Soms is aangepast werk nodig of een aanpassing in het aantal werkuren.

  • Voorlichting en patiëntenvereniging

    De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) organiseert gratis voorlichtingsbijeenkomsten over orgaandonatie. Deze worden verzorgd door een vrijwilliger, die vaak zelf een donororgaan heeft. Neem voor meer informatie contact op per e-mail [email protected] of telefoon (071 579 84 42).

    De Vereniging Harten Twee is de patiëntenorganisatie voor mensen die zelf of in de omgeving te maken hebben met een hart- en/of longtransplantatie.

Stel je vraag aan onze voorlichters

  • Chat via de chatknop onder in beeld (10.00 tot 16.30 uur)
  • Bel met een voorlichter: 0900 3000 300 (9.00 - 13.00 uur, € 0,05 per minuut)

We zijn bereikbaar van maandag t/m donderdag