1,8 miljoen euro aan Dekkerbeurzen voor 4 topwetenschappers

Een speciaal programma voor hartpatiënten om ze te helpen in beweging te blijven. Hij wil bereiken dat hartpatiënten langer in een betere gezondheid leven en voorkomen dat ze weer een hart- of vaatziekte krijgen.

Beter herstel

Voor iedereen, maar zeker voor mensen die behandeld zijn aan hun hart is het belangrijk om voldoende te bewegen. Zo herstellen zij dan bijvoorbeeld beter van een operatie. Ook verkleint bewegen iemands kans op een volgende hart- of vaatziekte. Patiënten krijgen na een hartoperatie dan ook hartrevalidatie aangeboden. Bij hartrevalidatie werken patiënten aan hun conditie en leren ze opnieuw de grenzen van hun lichaam kennen.

Stappenteller

Helaas lukt het veel patiënten niet om na hartrevalidatie het bewegen thuis vol te houden. Dr. Thijs Eijsvogels van het Radboudumc gaat daarom een speciaal STEP COACH programma ontwikkelen om hartpatiënten hierbij te helpen en ze te stimuleren om meer stappen te zetten.

Patiënten krijgen voorlichting over hoe bewegen de gezondheid verbetert. Met een zorgverlener overleggen ze hoeveel stappen per dag haalbaar zijn. Ook mensen uit de omgeving van de patiënt worden hierbij betrokken. Deelnemers aan het onderzoek krijgen een stappenteller op hun telefoon of smartwatch die de stappen constant bijhoudt. Op een speciale app en website kunnen patiënten en hun zorgverleners vervolgens samen het beweeggedrag bekijken en bespreken. Ook kunnen ze samen kijken of het nodig is om de doelen aan te passen.

Vast onderdeel hartrevalidatie

Thijs wil aantonen dat hartpatiënten meer gaan bewegen door het STEP COACH programma te volgen. Ook verwacht hij dat de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de patiënten verbetert en dat mensen minder vaak een hart- of vaatziekte krijgen. Als het programma werkt wil hij dat het STEP COACH programma onderdeel wordt van hartrevalidatie en dat alle revalidatiecentra/afdelingen dit gaan aanbieden.

Soort beurs: Established Investigator

Bedrag: 778.000

Looptijd: 5 jaar

Waar: Radboudumc

Wanneer de bloeddruk in de longen te hoog is, moet de rechter hartkamer steeds harder werken om het bloed naar de longen te pompen. Bij sommige patiënten past de rechter harthelft zich erg goed aan op deze hoge druk. Het wordt bij hen dikker en sterker. Bij andere patiënten is dit helaas niet het geval. De rechter harthelft wordt bij hen juist dunner en groter. Hierdoor kan het niet meer voldoende bloed rondpompen. Dit noemen we rechter hartfalen. Dit is een ongeneeslijke ziekte waar mensen uiteindelijk aan komen te overlijden.

Stofjes in rechter hartboezem

Onderzoeker Frances de Man wil uitzoeken waarom de rechter harthelft zich bij sommige mensen goed kan aanpassen en bij anderen niet. Dit gaat ze op drie manieren doen. Ten eerste gaat ze op zoek naar een manier waarop ze kan meten hoe de rechter harthelft eraan toe is. “Ik heb een nieuwe manier waarmee ik relatief makkelijk kan meten of de rechter hartkamer stijver is geworden”, legt de Man uit. “Dit is erg belangrijke informatie, omdat patiënten waarvan de rechter hartkamer zich slecht kan ontspannen veel klachten hebben en vroeger overlijden."

Ook gaat ze belangrijke stofjes meten in de rechter hartboezem. De Man: “Als de druk in hartboezems te hoog is kunnen ze hormonen gaan uitscheiden. Ik wil weten welke hormonen als eerst omhoog gaan en of we dit kunnen gebruiken om vroeg te herkennen of het hart van een patiënt achteruit gaat.”

Stroompulsjes op het oor

Ten derde gaat ze een nieuwe behandeling testen, geen medicijn, maar een soort klipje dat mensen op hun oor kunnen dragen. “Dat klinkt misschien gek” zegt De Man, “maar door hele kleine stroompulsjes te geven op het oor, kunnen we de zenuw activeren die uiteindelijk het hart een beetje tot rust brengt. Het kan een belangrijke nieuwe behandeling zijn waarmee we rechter hartfalen misschien wel kunnen voorkomen”.

Soort beurs: Established Investigator

Bedrag: 775.000 euro

Looptijd: 5 jaar

Waar: Amsterdam UMC

Arts-onderzoeker Nick Nurmohamed onderzoekt hoe je simpel kunt bepalen of iemand ontstekingen in de kransslagaders heeft. Dit maakt het mogelijk om mensen beter te behandelen en zo een hartinfarct te voorkomen.  

Kwetsbare plaques

Veel mensen krijgen ondanks behandelingen tegen een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol alsnog een hartinfarct. Deze mensen blijken vaak vernauwingen – plaques – in hun kransslagaders te hebben die ontstoken zijn. Deze kwetsbare plaques zorgen voor een hoger risico op een hartinfarct. Vrouwen en mensen met bepaalde etnische achtergronden lijken zelfs extra risico te lopen op een hartinfarct door deze ontstekingen.

Plaques ontstaan door slagaderverkalking, een ziekteproces waarbij bloedvaten langzaam vernauwd raken. Een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol versnellen slagaderverkalking, maar sommige mensen krijgen eerder een hartinfarct dan anderen. Ontstoken plaques spelen hierbij een belangrijke rol. Maar op dit moment zijn er geen methoden om deze ontstoken plaques betrouwbaar op te sporen.

Special software

Met zijn onderzoek wil Nick Nurmohamed juist deze ontstekingen aanpakken. Daarvoor wil hij eerst de opsporing van mensen met veel ontstekingen in hun kransslagaders verbeteren. Vooral bij hen kunnen nieuwe medicijnen tegen ontstekingen een hartinfarct voorkomen.

Hiervoor gaat hij CT-scans van de kransslagaders van het hart uitgebreid analyseren met speciale software. Zo wil hij een score ontwikkelen, waarmee artsen simpel per patiënt kunnen bepalen of iemand door ontstekingen in de kransslagaders een hoog risico heeft op een hartinfarct. Mensen met deze ontstoken plaques kunnen dan beter behandeld worden met medicijnen die ontstekingen afremmen.

Soort beurs: Junior Clinical Scientist

Bedrag: 172.000 euro

Looptijd: 2 jaar

Waar: Amsterdam UMC

Jaarlijks ondergaan 14.500 mensen in Nederland een openhartoperatie. Ruim een derde van hen loopt hierbij schade aan de organen op. Dit komt doordat bij hen de organen te weinig zuurstof kregen  omdat de bloedsomloop tijdens de operatie niet optimaal was. Eén tot twee op de honderd van deze mensen overlijd hier zelfs aan.

Orgaanschade voorkomen

Tijdens een operatie kunnen artsen de bloedsomloop ondersteunen met een infuus, medicijnen die de bloeddruk verhogen, bloedtransfusies en ondersteuning van het hart. Er bestaat op dit moment alleen geen goede test om vast te stellen of de bloedsomloop goed genoeg is om organen van zuurstof te voorzien. Hierdoor krijgen sommige patiënten te weinig van deze hulpmiddelen en andere patiënten juist teveel. Beide kan leiden tot orgaanschade.

Hoeveelheid zuurstof meten

Bashar Hilderink van het Erasmus MC Rotterdam wil met een nieuwe techniek zorgen dat bij elke patiënt de bloedsomloop optimaal is. “Ik ga rechtstreeks in de cellen de hoeveelheid zuurstof meten” legt Hilderink uit. “Ik verwacht dat de arts aan deze meting veel beter kan aflezen of de bloedsomloop extra ondersteuning nodig heeft en vervolgens de juiste maatregelen kan nemen.” Hiermee verwacht Hilderink dat er minder mensen orgaanschade krijgen en dat ze beter en sneller herstellen na een openhartoperatie.

Oog voor de verschillen

Hij verwacht dat met name vrouwen hier veel baat bij zullen hebben. Vrouwen hebben meer kans op het optreden van orgaanschade en overlijden vaker na een openhartoperatie. Dit komt waarschijnlijk doordat de manier waarop de arts nu de bloedsomloop beoordeelt is gebaseerd op onderzoek dat vroeger vooral op mannen is gedaan. Vrouwen krijgen daardoor waarschijnlijk onnodig veel ondersteuning van hun bloedsomloop. In dit nieuwe onderzoek heeft Hilderink juist oog voor verschillen tussen mensen: “Ik verwacht dat we met deze nieuwe zuurstofmeting iedereen de behandeling kunnen geven die diegene nodig heeft”.

Soort beurs: Junior Clinical Scientist

Bedrag: 100.000 euro

Looptijd: 1 jaar

Waar: Erasmus MC