Problemen in de kleine vaatjes van het hart: coronaire vaatdysfunctie

Als de grote of kleine kransslagaders niet goed werken (dysfunctioneren), dan heet dat ‘coronaire vaatdysfunctie’. Het medische woord voor ‘kransslagaders’ is ‘coronairen’. 

Coronaire vaatdysfunctie kan verschillende oorzaken hebben:

• vaatspasmen van de grote en/of kleine vaten.
• coronaire microvasculaire dysfunctie (CMD). Dit betekent dat de kleine vaten niet goed werken. Bijvoorbeeld door bloedvaten die minder goed verwijden of verhoogde weerstand in de kleine vaten.

Soms heeft coronaire vaatdysfunctie maar 1 oorzaak. Je kunt ook last hebben van spasmen en CMD.

Bij coronaire vaatdysfunctie kun je last hebben van:

• pijn op de borst (angina pectoris);
• uitstraling naar de armen, hals, kaak, rug of maag;
• zweten;
• misselijkheid.

Vaak trekken de klachten weg door rust te nemen.

'Vage' klachten

Soms zijn de klachten minder duidelijk. Dit komt vaker voor bij vrouwen. Ook als je diabetes hebt of ouder bent, kunnen de klachten vager zijn.

Het is lastig om een diagnose te stellen bij problemen in de kleine vaatjes. Bij pijn op de borst krijg je meestal eerst deze onderzoeken:

• echo van het hart; 
• hartfilmpje tijdens inspanning;
• hartkatheterisatie van de grote kransslagaders;
• CT-scan van de grote kransslagaders.

Coronaire functietest

Om een definitieve diagnose te stellen, kan de arts een uitgebreide hartkatheterisatie doen. Dit noemen we een coronaire functietest. Dit is een onderzoek naar de werking van de kransslagaders en de kleine vaatjes van het hart. Er worden verschillende stofjes in de kransslagaders gespoten om te kijken hoe het hart reageert. Met dit gecombineerde onderzoek wordt in 1 keer duidelijk of de kransslagaders goed werken. Het onderzoek bestaat uit verschillende stappen:

• een test met het stofje acetylcholine. Zo kijkt de arts of er spasmen optreden in de grote takken of kleinere vertakkingen.
• een test met het vaatverwijdende middel adenosine. Zo kijkt de arts of de vaten goed kunnen verwijden.
• een meting van de weerstand in de kleinste bloedvaatjes (IMR-meting).

Een coronaire functietest is niet altijd nodig en heeft ook risico’s. Daarom is er een keuzehulp gemaakt met patiënten en zorgverleners. De keuzehulp helpt de arts en de patiënt om samen keuzes te maken over de zorg. Bijvoorbeeld het wel of niet doen van een coronaire functietest. 

Heb je last van problemen in de kleine vaatjes? Dan krijg je meestal dezelfde medicijnen als bij vernauwingen in de grote kransslagaders. Dit kan de klachten verminderen, maar helpt soms niet genoeg. Bij vaatspasmen kan de arts speciale medicijnen (nitraten) geven. Dit is meestal een tablet of een spray onder de tong. Dit helpt meestal niet bij andere problemen in de kleine vaatjes.

Heb je ook last van vernauwingen in de grotere kransslagaders? Dan kan een dotterbehandeling of bypassoperatie de klachten verminderen. Vaak gaan de klachten hierdoor niet helemaal weg. De kleine vaatjes werken namelijk nog steeds niet goed.