Antistollingsmedicijnen

Werkzame stoffen zijn acetylsalicylzuur (aspirine), carbasalaatcalcium, clopidogrel, dipyridamol, prasugrel en ticagrelor. Je vindt de werkzame stof altijd op de bijsluiter. De merknaam die de fabrikant aan een medicijn geeft kan anders zijn. 

Bloedplaatjesremmers hebben niet veel bijwerkingen en zijn gemakkelijk in gebruik. De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• er ontstaan sneller bloeduitstortingen en blauwe plekken
• een wondje stopt minder snel met bloeden
• grotere kans op maag- of darmbloedingen

Hart- en vaatpatiënten krijgen soms een lage dosis aspirine voorgeschreven om een (nieuw) hart- of herseninfarct te voorkomen. De Hartstichting raadt af om dagelijks een aspirientje te slikken zonder overleg met een arts. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat gezonde mensen preventief aspirine zouden moeten slikken om een hart- of vaatziekte te voorkomen.

Aspirine kan bijwerkingen geven als maagklachten, maagbloedingen, het versterken van astmatische aandoeningen en tandvleesbloedingen. Het is dus niet onschadelijk, ook niet in de lage doseringen die bij hart- en vaatziekten voorgeschreven worden. De arts weegt deze voor- en nadelen goed tegen elkaar af, voordat hij of zij aspirine voorschrijft voor dagelijks gebruik.

Vitamine K is nodig voor de aanmaak van stollingsfactoren in het bloed. De vitamine K antagonisten (VKA's) werken vitamine K tegen. Zo zorgen ze er indirect voor dat het bloed minder snel stolt en verlagen ze de kans op trombose. De meest voorkomende bijwerkingen van VKA’s zijn:

• sneller ontstaan van bloeduitstortingen en blauwe plekken
• wondje stopt minder snel met bloeden
• maag- of darmbloedingen

Bij bijvoorbeeld een spoedoperatie moet de arts de werking van VKA’s soms afremmen. Zo zijn bloedingen te voorkomen. Dit kan door het toedienen van vitamine K.

Controle INR-waarde nodig

Een nadeel van VKA's is dat ze niet altijd hetzelfde werken. Dit kan komen door het veranderen van de voeding, bij ziekte of door het gebruik van andere medicijnen. Hierdoor is het effect op de stolling niet helemaal voorspelbaar. Daarom is controle van de zogenaamde INR-waarde nodig. INR staat voor International Normalised Ratio, een getal dat de mate van bloedverdunning met een VKA aangeeft. Aan de hand van die waarde wordt de dosering steeds aangepast. Dit kan de trombosedienst doen of de patiënt zelf.

Soorten VKA's

Er zijn 2 soorten Vitamine-K-antagonisten:

• acenocoumarol
• fenprocoumon

De 2 vitamine K antagonisten verschillen onderling in snelheid en duur van werking. De werking van acenocoumarol houdt enkele dagen aan, bij fenprocoumon tot 2 weken.

Directe Orale Anti Coagulantia (DOAC) werken anders dan VKA's: zij hebben rechtstreeks invloed op één van de stollingseiwitten (trombine en stollingsfactor Xa). Artsen schrijven DOAC voor aan een beperkte groep patiënten. Zo kan DOAC worden voorgeschreven om:

• trombose bij een knie- of heupoperatie te voorkomen
• een beroerte te voorkomen bij mensen met boezemfibrilleren
• een trombosebeen en longembolie te behandelen en het voorkomen van herhaling
• voorkomen van afsluiting van een bloedvat bij een dreigend hartinfarct (alleen rivaroxaban)

Soorten DOAC

Er zijn 4 soorten DOAC:

• dabigatran
• rivaroxaban
• apixaban
• edoxaban

Voordelen van DOAC

Voordelen ten opzichte van VKA's: 

• elke dag dezelfde dosis
• werken altijd hetzelfde: geen controle van stollingstijd (INR) nodig
• begeleiding door de trombosedienst is niet nodig
• iets minder bijwerkingen, vooral de kans op een hersenbloeding lijkt kleiner

Nadelen van DOAC

Nadelen ten opzichte van VKA's: 

• Bij VKA's kunnen artsen de werking van de antistolling stoppen met vitamine K. Voor sommige DOAC is er nog geen tegenmiddel (antidotum). Dit is er wel voor dabigatran, apixaban en rivaroxaban.
• DOAC werken maar kort. Als je ze een dagje overslaat werken ze al snel minder goed. Het risico op trombose neemt dan snel toe. Dat is minder het geval bij de VKA's.
• De gevolgen van gebruik van DOAC op langere termijn zijn nog onvoldoende onderzocht.